การศึกษาเป็นอีกวงการที่ได้รับผลกระทบจากโควิด 19 โดยตรง นักเรียนและคุณครูต้องหันไปเรียนออนไลน์กัน
นับแต่ต้นปี 2563 ที่มีโควิด 19 มาตรการปิดโรงเรียนถูกใช้เรื่อยมา เพื่อลดการแพร่ระบาด จำกัดการเคลื่อนย้าย และเพิ่มระยะห่างทางสังคม บางช่วงมีการประเมินว่า 90% ของโรงเรียนทั่วโลกถูกปิดลง
ประเทศไทยมีการใช้มาตรการปิดโรงเรียนและสถานศึกษาทุกระดับเช่นกัน นักเรียนไทยมีโอกาสไปโรงเรียนนับเดือนได้ โรงเรียนต้องปรับตัวหันไปจัดการเรียนการสอนออนไลน์ แม้กระทั่งในระดับอนุบาลหรือประถม
The Economist ประเมินผลกระทบของการเรียนออนไลน์ ว่าทำให้คุณภาพการศึกษา ความรู้ที่นักเรียนได้รับลดลง โดยจากผลสำรวจระหว่าง 28 ต.ค. - 17 พ.ย. 2563 หากคิดเป็นระยะเวลาการเรียนรู้ที่หายไป เทียบเท่าหายไป 1-3 เดือนทีเดียว
นอกจากระยะเวลาเรียนรู้ที่หายไป ประสิทธิภาพในการเรียนการสอนผ่านออนไลน์ก็ต่ำลงด้วย หากเทียบกับการไปเรียนปกติที่โรงเรียน ผลสำรวจจากคุณครู ประเมินคะแนนการเรียนการสอนออนไลน์ว่ามีประสิทธิภาพเพียง 3.3-6.6 คะแนนจากคะแนนเต็ม 10 เท่านั้น
สอดคล้องกับอีกงานของ McKinsey ที่สำรวจประสิทธิผลการเรียนออนไลน์จากการสำรวจความคิดเห็นคุณครูระหว่าง มี.ค.-ก.ค. 2563 ใน 8 ประเทศ ที่โรงเรียนถูกปิดจากมาตรการป้องกันการแพร่ระบาดของโควิด 19 และเปลี่ยนเป็นเรียนออนไลน์ ผลสำรวจจากคุณครูพบว่า ค่าเฉลี่ยที่คุณครูให้คะแนนอยู่ที่ 50% เท่านั้น
แม้กระทั่งในประเทศพัฒนาแล้ว มีเทคโนโลยีรุดหน้า อย่างสหรัฐอเมริกาและญี่ปุ่น กว่า 60% ของครูให้คะแนนประสิทธิภาพการเรียนออนไลน์เพียง 1-3 คะแนนเท่านั้นจากคะแนนเต็ม 10
การเรียนออนไลน์ นอกจากประสิทธิภาพในการเรียนรู้ต่ำ ยังเสี่ยงสร้างความเหลื่อมล้ำ เด็กจากครอบครัวรายได้น้อย ที่มีทรัพยากรไม่เพียงพอ เช่น คอมพิวเตอร์ แท็บเล็ต พรินเตอร์ หรือบางครอบครัวมีลูกหลายคน ต้องแบ่งอุปกรณ์กันใช้ บางที่พักมีสัญญาณอินเทอร์เน็ตไม่ดี สถานที่คับแคบไม่เอื้ออำนวยต่อการเรียน ทั้งหมดนี้เสี่ยงทำให้ประสิทธิภาพการเรียนต่ำ นักเรียนที่ไม่พร้อม ถูกทิ้งห่างเพื่อนร่วมชั้นหรือวัยเดียวกันมากขึ้น
มีงานวิจัยในสหรัฐอเมริกาพบว่า นักเรียนผิวสี หรือโรงเรียนของกลุ่มนักเรียนผิวสี ประสิทธิภาพการเรียนถูกทิ้งห่างนักเรียนกลุ่มอื่นในช่วงเรียนออนไลน์
ผลกระทบของเรียนออนไลน์ นอกจากประสิทธิภาพในการเรียนลดลง ยังทำให้คนที่เกี่ยวข้องเครียดขึ้น ประการสำคัญคือทำให้ช่วงวัยแห่งการเรียนรู้ของเด็กยุคนี้หายไป
หวังว่าสถานการณ์โควิดจะจบไวๆ นักเรียนจะได้กลับไปโรงเรียนกัน
