สนามข่าว 7 สี - กล้าลองกล้าลุย วันนี้ คุณต้นกล้า ชัยอนันต์ พาขึ้นเหนือไปที่จังหวัดเชียงใหม่ ไปลุยตามหาของอร่อยบางอย่าง ที่นิยมกินส่วนราก เรียกกันว่า "รากซู" อยู่บนดอยอ่างขาง หน้าตาต้นซูเป็นอย่างไร ไปติดตามชมพร้อมกัน
รากสีขาว ๆ อวบ ๆ ยาวประมาณ 20-30 เซนติเมตร นี้ คุ้นตาและเคยกินกันบ้างหรือเปล่า นี่คือ รากของต้นซู หรือบางที่ก็ออกเสียงว่า ต้นชู เป็นพืชล้มลุกตระกูลเดียวกับกุยช่าย พบได้มากทางตอนเหนือของประเทศเมียนมา ตอนใต้ของจีน และภาคเหนือของบ้านเรา โดยเฉพาะที่ จังหวัดเชียงราย และ เชียงใหม่ อย่างที่ ดอยอ่างขาง แห่งนี้
จุดที่ผมและทีมงาน กล้าลองกล้าลุย เราปักหลักอยู่นี้ อยู่ที่บ้านหลวงอ่างขาง หมู่ 5 ในตำบลแม่งอน อำเภอฝาง จังหวัดเชียงใหม่ กับ พี่เดือน ประกายเดือน แซ่หยาง พี่จง และ พี่ส่ามิ แต่บอกไว้ก่อน กว่าจะเข้ามาถึงจุดที่ปลูกต้นซูเพื่อเอารากซูไปขายได้ เราต้องฝ่าด่านนี้ก่อน
ทางมาที่จุดปลูกต้นซู มีให้เลือกเพียงตัวเลือกเดียว คือ ต้องซ้อนมอเตอร์ไซค์เข้ามา ผ่านถนนเส้นเล็ก ๆ สูงชัน และคดเคี้ยว เรียกว่าซ้อนไปก็ต้องเกาะให้แน่น ๆ เลย
เราใช้เวลาสักพักใหญ่ ๆ ก็มาอยู่ใกล้จุดที่ปลูกต้นซู จากนี้ก็จะเดินต่อกันอีกนิด พี่เดือน บอกว่า ที่นี่ถือเป็นแหล่งปลูกต้นซูแห่งใหญ่ เพราะดินดี สภาพอากาศได้ จึงเหมาะกับการปลูก เดินมาได้แค่เรียกเหงื่อได้ชุ่มหลัง ก็เจอแล้ว
ตอนนี้ต้นซูบางต้นก็เริ่มออกดอกแล้ว จะว่าไปแล้ว ทั้งใบ ทั้งดอก ทั้งต้น ไปจนถึงราก สามารถขายได้หมด เพราะทุกส่วนนำไปประยุกต์ทำเมนูอาหารได้สารพัด ซึ่งวิธีการขุด เขาทำกันแบบนี้
ต้นซู ยิ่งปลูกนาน รากจะยาว และชอนไชอยู่ใต้ดินค่อนข้างเยอะมาก จะดึงออกเลยก็จะทำให้รากขาด เพราะส่วนราก คือ สิ่งที่เราตามหากันในวันนี้ ก่อนดึงต้นซูออกมา ต้องใช้จอบเซาะหน้าดิน บริเวณโดยรอบแต่ละจุดออก พยายามอย่าให้โดนราก จากนั้นถึงดึงต้นซูออกมา พร้อมกับเขย่าเอาดินออกให้หมด รากต้นซูที่เราดึงออกมาใหม่ ๆ ก็จะเป็นแบบนี้
เมื่อขุดขึ้นมาได้แล้ว ก็ต้องมาคัดเอาใบเสีย ใบเหลือง ใบแก่ และใบหักทิ้ง พร้อมกับกองเอาไว้ เพื่อรวบรวมใส่กระสอบอีกที งานนี้ผมเองพร้อมลุยช่วยงานเต็มที่
คนรับจ้างถอนต้นซู จะได้ค่าแรงวันละ 400 บาท หลังจากถอนและเขย่าเอาดินออกจนหมดแล้ว งานแบก งานหาม ก็มาถึง
ทุลักทุเลมาก พรุ่งนี้มาลุ้นกันว่า จะไปถึงจุดหมายได้หรือไม่ พร้อมกับมาดูเคล็ดลับ จากรากซูที่สีเข้ม ๆ ทำอย่างไรให้ขาวใสสะอาด ห้ามพลาด
