ปวดท้องน้อยหลายเดือน เจอนิ่วในกระเพาะปัสสาวะ ก้อนขนาดยักษ์ หนักกว่า 700 กรัม อาจารย์หมอ รพ.นครพิงค์ แนะเช็กสัญญาณเตือน ในแต่ละปี คนไทยป่วยโรคนี้กว่า 5 หมื่นคน
โรงพยาบาลนครพิงค์ ผู้ป่วยชายอายุ 74 ปี มารับการตรวจที่ รพ.นครพิงค์ ด้วยอาการปวดท้องน้อย ปัสสาวะเป็นสีคล้ายน้ำล้างเนื้อ เป็นๆ หายๆ ปัสสาวะบ่อยกระปริดกระปรอย มาหลายเดือน ตรวจเอกซเรย์พบว่ามีนิ่วในกระเพาะปัสสาวะขนาดใหญ่มาก วัดได้ 10.2 × 8.6 ซม. นอกจากนี้ ผู้ป่วยยังมีนิ่วในไตซ้ายขนาดใหญ่ด้วย ศัลยแพทย์ระบบทางเดินปัสสาวะ โรงพยาบาลนครพิงค์ จึงได้ทำการผ่าตัดนิ่วในกระเพาะปัสสาวะออก พบว่านิ่วมีน้ำหนักถึง 707.6 กรัม การผ่าตัดลุล่วงไปด้วยดี
นพ.ประพนธ์ เปี่ยมอนันต์ ศัลยแพทย์ผู้ทำการผ่าตัด ให้ข้อมูลเพิ่มเติมว่า ปัจจุบันนิ่วในกระเพาะปัสสาวะขนาดยักษ์อย่างเช่นในกรณีนี้พบได้ไม่บ่อย เนื่องจากการเข้าถึงการรักษาดีขึ้น ผู้ป่วยจึงมักจะได้รับการรักษาแต่เนิ่นๆ แต่อย่างไรก็ตาม นิ่วที่มีขนาดใหญ่มากๆ เช่นนี้ก็ยังคงพบได้บ้าง
นิ่วในระบบทางเดินปัสสาวะ เป็นโรคที่พบได้บ่อย ในแต่ละปี คนไทยป่วยเป็นนิ่วในทางเดินปัสสาวะมากกว่า 50,000 คน ในจำนวนนี้ราว 5% มักจะพบร่วมกับภาวะที่มีการอุดกั้นทางเดินปัสสาวะ เช่น โรคต่อมลูกหมากโต กระเพาะปัสสาวะพิการจากโรคทางระบบประสาท เป็นต้น ผู้ป่วยจะมีอาการปวดท้องน้อย ปัสสาวะกระปริดกระปรอย ปัสสาวะบ่อย ปัสสาวะเป็นเลือด และมีการติดเชื้อทางเดินปัสสาวะได้ หากมีอาการดังนี้ก็ควรมาพบแพทย์เพื่อทำการตรวจรักษาแต่เนิ่นๆ
สำหรับวิธีการป้องกันตนเองไม่ให้เป็นนิ่ว ได้แก่
1. ดื่มน้ำมากๆ ดื่มจนกว่าจะมีปัสสาวะ 2 ลิตร/วัน ยกเว้นกรณีป่วยเป็นโรคที่มีข้อห้ามในการดื่มน้ำมากๆ
2. ลดการบริโภคอาหารที่มีสารก่อนิ่ว เช่น กรดยูริก พบมากใน เนื้อสัตว์ เครื่องใน ยอดผัก กะปิ แอลกอฮอล์ และ “ออกซาเลต” พบมากใน ใบชา ผักโขม ผักปวยเล้ง ช็อกโกแลต และไม่ควรทานวิตามินซีเสริมมากกว่า 2,000 มิลลิกรัม/วัน
3.บริโภคอาหารที่มีสารยับยั้งนิ่วมากขึ้น เช่น ซิเตรท พบในผลไม้หลายชนิด เช่น ส้ม มะนาว อาหารที่มีกากใย ช่วยยับยั้งการดูดซึมสารก่อนิ่ว
4. บริโภคแคลเซียมแต่พอดี กับความต้องการในแต่ละวัน
5. ลดเค็ม ลดคาร์โบไฮเดรต ลดน้ำหนัก
สำหรับโรคนิ่วในกระเพาะปัสสาวะ พบได้ราวๆ 3-5% ของผู้ป่วยนิ่วในทางเดินปัสสาวะทั้งหมด โดยสถิติผู้ป่วยนอกของ รพ.นครพิงค์ในปี 64 พบว่ามีผู้ป่วยนิ่วในกระเพาะปัสสาวะ 240 คน (นิ่วทางเดินปัสสาวะรวมทุกชนิด 7,451 คน) โดยโรคนี้เกิดได้ 2 รูปแบบ คือ
1.เกิดจากการเป็นนิ่วในไตมาก่อนแล้วเลื่อนหลุดลงมาสะสมเพิ่มขนาดในกระเพาะปัสสาวะ
2.เกิดในกระเพาะปัสสาวะเอง ซึ่งในกรณีนี้มักพบร่วมกับโรคหรือภาวะที่ทำให้ขับปัสสาวะได้ไม่หมด เช่น ต่อมลูกหมากโต กระเพาะปัสสาวะพิการจากระบบประสาท ท่อปัสสาวะตีบ เป็นต้น
การวินิจฉัยนิ่วในกระเพาะปัสสาวะ สามารถทำได้จากการตรวจทางรังสี เช่น เอกซเรย์ อัลตราซาวด์ เอกซเรย์คอมพิวเตอร์ และการส่องกล้อง การรักษานิ่วในกระเพาะปัสสาวะในปัจจุบัน สามารถทำได้ทั้งการผ่าตัดส่องกล้องทางท่อปัสสาวะซึ่งเหมาะกับนิ่วที่มีขนาดไม่เกิน 2.5 ซม. การส่องกล้องทางหน้าท้อง และการผ่าตัดแบบเปิดซึ่งเหมาะกับนิ่วที่มีขนาดใหญ่ รวมไปถึงการรักษาโรคร่วมที่เป็นสาเหตุให้เกิดนิ่ว เช่น โรคต่อมลูกหมากโต ท่อปัสสาวะตีบ เพื่อป้องกันโอกาสที่จะเกิดนิ่วซ้ำ
