เวลา 09.44 น. วันนี้ สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินไปทอดพระเนตรการดำเนินงานโครงการทหารพันธุ์ดี ค่ายจิรประวัติ จังหวัดนครสวรรค์ ซึ่งมณฑลทหารบกที่ 31 โดยโรงพยาบาลค่ายจิรประวัติ และศูนย์การฝึกนักศึกษาวิชาทหารมณฑลทหารบกที่ 31, กรมทหารราบที่ 4, กองพันทหารราบที่ 1 กรมทหารราบที่ 4, กองพันทหารราบที่ 2 กรมทหารราบที่ 4, กองพันทหารปืนใหญ่ที่ 4 กรมทหารปืนใหญ่ที่ 4 และกองพันทหารช่างที่ 4 กองพลทหารราบที่ 4 ร่วมดำเนินงานตั้งแต่ปี 2565 โดยใช้พื้นที่ว่างเปล่า เป็นแหล่งเรียนรู้ด้านเกษตรกรรมตามศาสตร์พระราชา และเป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงนิเวศภายในหน่วยทหาร ตามโครงการ "Army Land Nakon Sawan" ปัจจุบัน มีพื้นที่ดำเนินงาน 159 ไร่ ประกอบด้วย โซน A เนื้อที่ 55 ไร่ เป็นพื้นที่สระน้ำรูปเลขไทย "๙๐๕" ปลูกไม้ผล และพืชเก็บเมล็ดพันธุ์, โซน B เนื้อที่ 100 ไร่ ปลูกผักปลอดภัย และโรงเรือนปศุสัตว์, โซน C อยู่ในโรงพยาบาลค่ายจิรประวัติ เนื้อที่ 4 ไร่ ปลูกพืชสมุนไพร เป็นทางเลือกในการรักษาและป้องกันโรค ทั้งในรูปแบบของยาและอาหารเหลว มีหน่วยงานต่าง ๆ ร่วมดำเนินงานและส่งเสริมความรู้ให้กำลังพล ทำเกษตรผสมผสาน ยึดหลักเศรษฐกิจพอเพียงและเกษตรทฤษฎีใหม่ ตามแนวพระราชดำริ พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร
กิจกรรมที่น่าสนใจ อาทิ การปรับปรุงดินให้มีสารอินทรีย์ที่พืชต้องการ เดิมพื้นที่บริเวณนี้ เป็นดินแน่นทึบ มีพีเอชเป็นด่าง ความอุดมสมบูรณ์ปานกลาง ใช้เทคโนโลยีการพัฒนาที่ดิน เช่น ใส่ปุ๋ยชีวภาพ พด.12 หรือ พด.9 เพิ่มการปลดปล่อยฟอสฟอรัส ไถกลบตอซังช่วยเพิ่มอินทรียวัตถุในดิน ปลูกหญ้าแฝกลดการสูญเสียหน้าดินและรักษาความชุ่มชื้น ปัจจุบัน เนื้อดินร่วนซุย อุ้มน้ำได้ดีขึ้น มีปริมาณอินทรียวัตถุเพิ่มขึ้น พืชเจริญเติบโตดีขึ้น, การผลิตน้ำส้มควันไม้ น้ำหมักชีวภาพ ปุ๋ยหมักกลับกองและไม่กลับกอง รวมถึงทำสารชีวภัณฑ์ไตรโคเดอร์มา ใช้ควบคุมเชื้อราที่เป็นสาเหตุของโรคพืช เช่น โรคโคนเน่าและรากเน่า ผลผลิตผักที่เก็บได้ทั้งจากโรงเรือน และที่ปลูกกลางแจ้ง เป็นผักปลอดภัย จำหน่ายราคาถูกให้กับกำลังพล และชุมชนรอบค่าย
ด้านปศุสัตว์ ส่งเสริมการเลี้ยงกระบือปลัก เพื่ออนุรักษ์และขยายพันธุ์, เลี้ยงกบพันธุ์จานนา ให้โปรตีนสูง ไขมันต่ำ ปัจจุบัน กบมีอายุ 3 เดือน และกำลังจะทดลองเลี้ยงกบนาทุ่งกุลา กบนานครนายก และกบนาพิณุโลก, การผลิตเป็ดพันธุ์ไข่ เป็ดเนื้อพันธุ์กบินทร์บุรี ไก่ดำสตูล เลี้ยงไก่งวง และสุกรซูไท่ เพื่อเป็นทางเลือกในการบริโภคเนื้อสัตว์ที่หลากหลาย โดยจากการทดลองเลี้ยงเป็ดแบบไล่ทุ่ง พบว่า เป็ดร่าเริง และเริ่มวางไข่แล้วร้อยละ 30 นำไปจำหน่ายให้ครอบครัวกำลังพลและประชาชนรอบค่าย มีแผนงานระยะต่อไป คือ สร้างโรงเรือนเลี้ยงเป็ด, โรงอนุบาลเป็ด, โรงฟักและเกิด เพื่อผลิตพันธุ์เป็ดไข่บางปะกง
แปลงไม้ผลที่ปลูกมาก เช่น ฝรั่งสายพันธุ์ต่าง ๆ รวมถึง สาเก ซึ่งปลูกเพื่อการอนุรักษ์ ส่วนแปลงผลิตเมล็ดพันธุ์ผักพระราชทาน ปีที่ผ่านมา กรมกิจการพลเรือนทหารบก แบ่งมอบหน้าที่ให้กรมทหารราบที่ 4 ปลูกแตงไทยอ่อน 13 แปลง ใช้เป็นวัตถุดิบผักดองสูตรพระราชทาน จำหน่ายในงานกาชาด ประจำปี 2567 รวมผลผลิตนำส่งทั้งสิ้น 159 กิโลกรัม
เวลา 14.28 น. ทอดพระเนตรการพัฒนาแหล่งน้ำ ซึ่งกรมชลประทาน พิจารณาจัดสร้างสถานีสูบน้ำพลังงานแสงอาทิตย์ สูบน้ำจากแม่น้ำเจ้าพระยา ส่งน้ำไปกักเก็บไว้ที่สระน้ำ ซึ่งขุดไว้เรียบร้อยแล้วรูปเลขไทย "๙๐๕" ให้มีน้ำพอใช้ตลอดทั้งปี ที่ขอบสระปลูกหญ้าแฝก ป้องกันการชะล้าง พังทลายของดิน ปลูกมะพร้าวน้ำหอม และปล่อยปลากินพืชในสระ ได้แก่ ปลานิลจิตรลดา ปลาตะเพียน และปลายี่สก
โอกาสนี้ มีพระราชดำรัสถึงประโยชน์ของการดำเนินโครงการทหารพันธุ์ดี ทำให้คนได้ฝึก ได้ทำเกษตร คิดแก้ปัญหา และเป็นตัวอย่างให้กับชุมชนอื่น ๆ รวมถึง ประเทศอื่น ๆ ต่อไปได้
สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี มีพระราชดำริให้มูลนิธิชัยพัฒนา ร่วมกับ กองทัพบก ดำเนินงานโครงการทหารพันธุ์ดี ตั้งแต่ปี 2559 เพื่อให้หน่วยทหารมีส่วนช่วยพัฒนาความรู้ด้านเกษตรกรรม ปลูกพืชผักปลอดภัย ผลิตเมล็ดพันธุ์พืช และเพาะพันธุ์สัตว์ ทั้งยังพระราชทานพันธุ์พืชและพันธุ์สัตว์ให้นำไปขยายผลสู่ชุมชนในพื้นที่รับผิดชอบ โดยหน่วยทหาร ที่พร้อมเป็นผู้ผลิตทั้งพันธุ์พืช และพันธุ์สัตว์ที่ดีมีคุณภาพ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้จัดตั้งเป็นศูนย์ผลิตพันธุ์พืช หรือพันธุ์สัตว์พระราชทานตามความถนัด