วันนี้ (25 มี.ค. 68) เพจ Tensia เพจที่ให้ข้อมูลทางด้านวิทยาศาสตร์และสุขภาพ ได้โพสต์ถึงเรื่องอาการ "ผีอำ " ตื่นแล้ว แต่ขยับไม่ได้เกิดจากอะไร?
โดยทาง เพจ Tensia ได้ระบุถึงเรื่องนี้ว่า ผีอำ หรือ Sleep paralysis เป็นอาการตื่นแล้ว แต่ขยับไม่ได้ เกิดจากการตื่นในช่วง REM sleep หรือการนอนหลับในช่วงหลับฝันหรือการนอนที่มีการเคลื่อนไหวตาไปอย่างรวดเร็ว แต่กล้ามเนื้อยังอัมพาต มักเกิดในคนที่นอนน้อยหรือนอนคุณภาพไม่ดี โดยเฉพาะนอนกรน
“ตื่นขึ้นมาแล้ว เห็นภาพในห้องแล้ว กรอกตาได้แล้ว แต่ขยับตัวไม่ได้เลย บางครั้งเห็นภาพแปลกๆ บางครั้งใจเต้นรัว เหมือนกำลังฝันร้าย แต่มั่นใจแน่นอนว่าตื่นแล้ว”
เกิดจากอะไร? วิทยาศาสตร์มีอธิบายไว้รึเปล่า?
มีค่ะ คือต้องเล่าย้อนไปก่อนว่าในช่วงการนอนแบ่งเป็น 2 ช่วง คือ
- ตาไม่กระตุก (NREM sleep) เป็นช่วงที่จะค่อยๆ หลับลึกลงเรื่อยๆ จนถึงจุดที่ลึกที่สุดที่ร่างกายพักผ่อนมากที่สุด (Slow wave sleep) แล้วจะค่อยๆ หลับตึ้นขึ้นมาเรื่อยๆ จนเข้าสู่ช่วง REM
- ตากระตุก (REM sleep) เป็นช่วงสภาพสมองคล้ายตอนตื่น มีการทำงานของระบบ sympathetic เด่น หัวใจเต้นเร็วกว่าอีกช่วง ซึ่งเป็นช่วงที่เกิดฝัน และจะมี REM-on cells คอยยับยั้งไม่ให้กล้ามเนื้อขยับตอนนอน
แต่ด้วยการตื่นที่ผิดปกติ ทำให้ประสาทรับรู้สติที่ก้านสมอง รับรู้เหมือนตอนตื่นแล้ว แต่ REM-on cells ยังทำงานต่อไป ทำให้ขยับร่างกายไม่ได้ค่ะ กลายเป็นภาวะผีอำ
บางคนโดนยับยั้งมากๆ กล้ามเนื้ออกก็ทำงานได้ยากขึ้น จึงเหมือนหายใจลำบาก มีอะไรมากดทับตรงอก เรียกภาวะนี้ว่า ปีศาจทับอก (Incubus’s phenomenon)
บางครั้งในสภาพที่วิตกกังวลและกลัวมากๆ อาจเป็นภาพหลอน (Visual hallucination) เหมือนมีคนเข้าห้องนอนมาหา เรียกภาวะนี้ว่า ภาพหลอนคนบุกรุก (intruder hallucination)
ทั้งนี้ผีอำเกิดได้ในคนปกติได้ค่ะ และจะเกิดถี่ขึ้นหากนอนน้อย หรือนอนคุณภาพไม่ดีเช่น นอนกรน
โดยเฉพาะนอนกรน นอกจากจะนอนกลับๆ ตื่นๆ แล้วสมองยังสัมผัสกับการขาดออกซิเจนเป็นพักๆ ด้วย ทำให้เสี่ยงต่อการเกิดภาวะนี้มากขึ้น
