ฝีในตับจากพยาธิใบไม้ในตับฟาสซิโอลา หมอมนูญยกเคสเตือน

ไม่กินปลาร้าดิบ ก็ป่วยได้ หมอมนูญยกเคสผู้ป่วยฝีในตับจากพยาธิใบไม้ในตับฟาสซิโอลา ให้ประวัติว่ากินพืชน้ำ สายบัว ผักบุ้ง ผักกระเฉด ผักแว่น ตะไคร่น้ำ กินสดๆ เป็นประจำ

วันนี้ (8 มี.ค.67) นพ.มนูญ ลีเชวงวงศ์ แพทย์เชี่ยวชาญด้านโรคระบบการหายใจและผู้ป่วยหนัก ใช้พื้นที่เฟซบุ๊กส่วนแจ้งเตือนพฤติกรรมการกินอาหารเพื่อป้องกันพยาธิใบไม้ในตับ ทำให้ป่วยฝีในตับจากพยาธิใบไม้ในตับฟาสซิโอลา (Fascioliasis) หมอมนูญได้ยกเคสผู้ผู้ป่วยชาย อายุ 64 ปี เป็นโรคเบาหวาน ความดัน ไขมันในเลือดสูง มาตรวจสุขภาพประจำปี ไม่มีอาการ ไม่มีไข้ ไม่ปวดท้อง ไม่คลื่นไส้ ไม่อาเจียน กินอาหารได้ปกติ น้ำหนักไม่ลด

ผู้ป่วยให้ประวัติว่า กินพืชน้ำ เช่น สายบัว ผักบุ้ง ผักกระเฉด ผักแว่น ตะไคร่น้ำ กินสดๆ เป็นประจำโดยไม่ได้ปรุงให้สุกก่อน ไม่กินปลาน้ำจืดที่สุกๆดิบๆ เช่น ก้อยปลา ปลาร้าดิบ  ตรวจร่างกาย ไม่มีไข้ ไม่เจ็บใต้ชายโครงข้างขวา ตับไม่โต ไม่มีตัวเหลืองตาเหลือง

เจาะเลือดพบจำนวนเม็ดเลือดขาว 8,500 เซลล์ เป็นเซลล์ชนิด eosinophil สูงถึง 37% (ปกติไม่เกิน 5%) ค่าเอนไซม์ตับปกติ ค่ามะเร็งทุกตัวปกติ ตรวจเลือดไม่พบพยาธิสตรองจิลอยด์แอนติบอดี ตรวจอุจจาระไม่เจอพยาธิและไข่พยาธิ ทำอัลตราซาวด์ของตับพบก้อนขนาด 1.9 × 1.2 เซนติเมตรและ 0.9 × 0.8 เซนติเมตรในตับข้างขวา ปีที่แล้วทำอัลตราซาวด์ไม่พบก้อนในตับ



แพทย์ได้ส่งตรวจทำคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า MRI ของตับพบก้อนขนาด 2.8 × 2.4 × 2.1 เซนติเมตร และ 4.5 × 3.1 × 3.3 เซนติเมตรในตับข้างขวา เจาะชิ้นเนื้อตับ ส่งตรวจพยาธิวิทยา พบฝีในตับประกอบด้วยเม็ดเลือดขาวชนิด eosinophil  ไม่พบพยาธิ ไข่พยาธิ หรือมะเร็ง

เคสนี้แพทย์วินิจฉัยว่า เป็นฝีในตับ สงสัยเกิดจากพยาธิใบไม้ในตับฟาสซิโอลา (Fascioliasis) มากกว่าจากพยาธิใบไม้ในตับโอพิสธอร์คิส (Opisthorchiasis) ส่งเลือดตรวจหาแอนติบอดีต่อพยาธิใบไม้ในตับฟาสซิโอลา (Fasciola)



ยาหลักใช้ในการรักษาพยาธิใบไม้ในตับฟาสซิโอลา (Fascioliasis) คือไตรคลาเบนดาโซล (triclabendazole) ยาตัวนี้เคยมีในประเทศไทย แต่ปัจจุบันหาซื้อที่ไหนก็ไม่ได้ หมอได้ฝากคนไข้ชาวกัมพูชาซื้อจากร้านขายยาในประเทศกัมพูชา ยาผลิตในประเทศอินเดีย 1 กล่อง ราคาไม่แพง 300 บาท มี 4 เม็ด ให้กินยา 2 เม็ดครึ่งพร้อมอาหาร 2 ครั้งห่างกัน 12 ชั่วโมง รวมทั้งหมด 5 เม็ด ไม่มีผลข้างเคียงหลังกินยา



หมอมนูญ แนะนำถึงคนเหนือและคนอีสาน กินพืชน้ำ โดยให้ปรุงพืชน้ำ เช่น สายบัว ผักบุ้ง ผักกระเฉด ผักแว่น ตะไคร่น้ำ ให้สุกก่อนรับประทาน ไม่ควรรับประทานสดๆ เพราะพืชน้ำเป็นตัวนำพยาธิใบไม้ในตับเข้าร่างกาย เมื่อกินเข้าไป พยาธิตัวอ่อนจะไชทะลุผ่านผนังลำไส้เล็กส่วนต้นเข้าสู่ช่องท้อง แล้วไชทะลุเข้าเนื้อตับ ไปเจริญเป็นตัวแก่ในท่อน้ำดีต่อไป