สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงปฏิบัติพระราชกรณียกิจ ที่จังหวัดเพชรบุรี

เวลา 09.04 น. วันนี้ สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินไปยังสำราญฟาร์ม อำเภอชะอำ จังหวัดเพชรบุรี ของนายเชือน กับนางสำราญ ชัยท้วม สมาชิกสหกรณ์โคนมชะอำ-ห้วยทราย จำกัด ประกอบอาชีพเลี้ยงโคนมมา 26 ปี ในปี 2565 ประสบปัญหาต้นทุนการเลี้ยงสูงขึ้น สำนักงาน กปร. เข้าช่วยเหลือ จัดตั้งคณะทำงานระหว่างมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี และมหาวิทยาลัยวิสคอนซิน แมดิสัน สหรัฐอเมริกา ศึกษาวิจัย แนะนำ และปรับปรุงการจัดทำฟาร์มโคนม เป็นตัวอย่างให้เกษตรกรผู้เลี้ยงโคนมในพื้นที่ จากการแก้ปัญหา ภาครัฐได้ปรับราคารับซื้อน้ำนมดิบที่สอดคล้องกับต้นทุนที่แท้จริง และมีการบริหารจัดการด้านอาหารสัตว์ ทำให้ต้นทุนการเลี้ยงลดลง

ปัจจุบัน สำราญฟาร์ม ได้รับการรับรองการปฎิบัติทางการเกษตรที่ดี (GAP) สำหรับฟาร์มโคนม แบ่งเป็นพื้นที่เลี้ยงโคนม 50 ไร่ พื้นที่ปลูกหญ้ารูซี่ 25 ไร่ มีโคนม 114 ตัว สายพันธุ์โฮลส์ไตน์ ฟรีเซียน (Holstein Friesian) อาหารหยาบจากวัตถุดิบเหลือใช้ทางการเกษตร เช่น ซังข้าวโพด ฟางข้าว เปลือกสับปะรด ส่วนหญ้ารูซี่ และหญ้าเนเปีย ให้เสริมเฉพาะฤดูฝน รวมทั้งให้อาหารข้น อาหารผง และอาหารเสริมแร่ธาตุ ส่วนลูกโค ให้นมผงและนมสดที่คุณภาพไม่ผ่านเกณฑ์รับซื้อ สามารถส่งน้ำนมดิบให้ศูนย์รวบรวมน้ำนมดิบ สหกรณ์โคนม ชะอำ-ห้วยทราย จำกัด วันละ 680 กิโลกรัม และให้ศูนย์ศึกษาการพัฒนาห้วยทราย อันเนื่องมาจากพระราชดำริ ผลิตเป็นไอศกรีมนมสด มีรายได้สุทธิ เดือนละประมาณ 88,000 บาท

ด้านการจัดการฟาร์ม มีหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเข้าติดตามตรวจเยี่ยม และให้คำปรึกษาอย่างต่อเนื่อง เช่น ปศุสัตว์จังหวัดเพชรบุรี ให้คำปรึกษาเรื่องโรคที่เกิดจากการเลี้ยงโคนม ฉีดวัคซีน ตรวจรักษาโคนมป่วย และควบคุมโรคระบาด โดยจะเข้ามาพ่นยาทำลายเชื้อโรคในฟาร์ม, ปศุสัตว์อำเภอและศูนย์วิจัยการผสมเทียมและเทคโนโลยีชีวภาพราชบุรี บริการผสมเทียม แก้ปัญหาระบบสืบพันธุ์ และผสมไม่ติด, ศูนย์วิจัยและพัฒนาอาหารสัตว์เพชรบุรี สนับสนุนอาหารสัตว์ช่วงที่ขาดแคลน ส่งเสริมการทำแปลงหญ้า ตรวจวิเคราะห์คุณภาพวัตถุดิบและพืชอาหารสัตว์

สหกรณ์โคนมชะอำ-ห้วยทราย จำกัด ดำเนินงานมา 42 ปี เป็นองค์กรของเกษตรกร เพื่อให้สมาชิกช่วยเหลือซึ่งกันและกัน พึ่งพาตนเองได้ ตามโครงการ "ส่งเสริมการเลี้ยงโคนมเพื่อลดพื้นที่การปลูกสับปะรด" มีสมาชิก 98 คน ตั้งฟาร์มรอบศูนย์รวบรวมน้ำนมดิบ 2 แห่ง การดำเนินงานในอนาคตคือ พยายามสร้างความมั่นคงในการประกอบอาชีพการเลี้ยงโคนมแบบยั่งยืนสู่ลูกหลานในพื้นที่

เวลา 12.30 น. เสด็จพระราชดำเนินไปทอดพระเนตรกิจกรรมโครงการในสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี ศูนย์ฝึกอบรมทางการเกษตรเขากระปุก อำเภอท่ายาง จังหวัดเพชรบุรี มีพื้นที่ 34 ไร่เศษ เดิมเคยเป็นป่าเสื่อมโทรม ต่อมาได้พัฒนาให้กลับมาคงความอุดมสมบูรณ์ ตามแนวพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทั้งด้านการพัฒนาแหล่งน้ำชุมชน และปลูกต้นไม้ช่วยเพิ่มความชุ่มชื้น เสริมสภาพภูมิทัศน์ให้สวยงาม เหมาะกับการเป็นสถานที่เรียนรู้และท่องเที่ยวเชิงนิเวศ ปัจจุบัน สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงสานต่องาน ส่งเสริมให้เป็นแหล่งเรียนรู้การทำเกษตรปลอดสารพิษ ปลูกฝังให้เยาวชนรู้รักษ์และใช้ทรัพยากรธรรมชาติอย่างรู้คุณค่า และอยู่ร่วมกับสิ่งแวดล้อมอย่างเกื้อกูล มี สวนเกษตรผสมผสาน แปลงปลูกพืชและไม้ผลหลายชนิด ซึ่งบางชนิดให้ผลผลิตแล้ว, ปลูกผักกางมุ้งและผักสวนครัว มีจุดเรียนรู้การใช้สารชีวภัณฑ์ควบคุมศัตรูพืช, ทำน้ำส้มควันไม้ ไล่แมลง, จุลินทรีย์สังเคราะห์แสง บำรุงดิน, เลี้ยงไส้เดือน เอามูลทำปุ๋ยหมัก มีแปลงปศุสัตว์ เลี้ยงแพะพันธุ์ลูกผสมระหว่างแบลก เบงกอล กับจัมนาปาลี ไว้ขายลูก, เลี้ยงไก่ไข่ และเป็ดไข่ แบบกรง และปล่อยอิสระ ผลผลิตที่ได้ส่งจำหน่ายผ่านร้านค้าโครงการฯ

ปัจจุบัน ศูนย์ฝึกฯ แห่งนี้ ได้รับการรับรองมาตรฐานสินค้าเกษตร การปฏิบัติทางการเกษตรที่ดีสำหรับพืชอาหาร จากกรมวิชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เป็นต้นแบบการพัฒนาที่ยั่งยืนตามแนวพระราชดำริได้อย่างแท้จริง คนในชุมชนสามารถเข้าไปเรียนรู้การทำเกษตรในทุกกระบวนการตั้งแต่วางแผนปลูก จนถึงจัดจำหน่าย ทำให้เกิดการพึ่งพาอาศัย เกิดชุมชนเข้มแข็ง และยังเชื่อมโยงองค์ความรู้ร่วมกับ "โครงการชั่งหัวมันตามพระราชดำริ" เป็นเครือข่ายความรู้ที่น้อมนำแนวพระราชดำริด้านการพัฒนาอย่างยั่งยืน สู่การปฏิบัติที่เกิดผลเป็นรูปธรรม

ต่อมา เสด็จพระราชดำเนินไปยังพลับพลา 9 เหลี่ยม โครงการชั่งหัวมัน ตามพระราชดำริ (เขตห้ามล่าสัตว์ป่าเขากระปุก-เขาเตาหม้อ) ทรงวางพวงมาลัยถวายราชสักการะพระบรมรูป พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร

แล้วเสด็จพระราชดำเนินไปยังอาคารต้อนรับ ทรงติดตามการดำเนินโครงการฯ โดยโครงการส่วนพระองค์ สวนจิตรลดา ร่วมกับภาคเอกชน สนองแนวพระราชดำริ ด้านเศรษฐกิจพอเพียงและพลังงานทดแทน สู่การสนองพระราชปณิธาน "สืบสาน รักษา ต่อยอด" ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เพื่อพัฒนาพื้นที่ที่เคยแห้งแล้ง ให้เป็นแหล่งเรียนรู้ทางการเกษตรแบบผสมผสาน และเป็นศูนย์รวมพืชเศรษฐกิจของอำเภอท่ายาง จังหวัดเพชรบุรี ซึ่งช่วยให้ราษฎรพึ่งพาตนเองได้อย่างยั่งยืน

จากนั้น ประทับรถรางพระที่นั่ง ทอดพระเนตรการปลูกมะนาวยักษ์ ด้วยวิธีเสียบต่อกิ่ง โดยกลุ่มมะนาวบ้านไร่หลวง เป็นการขยายพันธุ์มะนาว โดยใช้ยอดมะนาวพันธุ์ดี มะกรูด ส้มโอ มาเปลี่ยนยอดบนต้นตอของมะนาวยักษ์ ที่มีคุณสมบัติพิเศษ สามารถหาอาหารในดินได้ดี ทนทานต่อโรครากเน่าโคนเน่า ทั้งยังสามารถยืดอายุวงจรชีวิตของต้นมะนาวจาก 5 ปี เป็น 10 ปี และให้ผลผลิตตลอดทั้งปี โดยนำไปจำหน่ายที่ร้านโกลเด้น เพลส

ด้านการดูแลสุขภาพโคนม ได้ทดลอง และวิจัยการใช้ใบมันสำปะหลังหมักเสริมในอาหารสัตว์ เพื่อช่วยกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกัน และยับยั้งการเจริญเติบโตของจุลินทรีย์ที่เป็นปัจจัยก่อให้เกิดโรคติดต่อในสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม รวมถึงป้องกันโรคมะเร็งเม็ดเลือดขาวในโค ที่เกิดจากเชื้อไวรัส ส่วนโรงงานแปรรูปนม รับซื้อน้ำนมดิบจากเกษตรกรผู้เลี้ยงโคนม มาผลิตเป็นนมพาสเจอร์ไรส์ นมสเตอริไลส์ และไอศกรีมซอฟเสิร์ฟ ซึ่งกระบวนการผลิตเป็นไปตามมาตรฐาน ได้รับการรับรองระบบคุณภาพระดับสากล จนได้รับรางวัล อย. ควอลิตี้อวอร์ด ประจำปี 2563 จากกระทรวงสาธารณสุข

การอนุรักษ์ธรรมชาติ สิ่งแวดล้อม กรมพัฒนาที่ดิน สนับสนุนการทำปุ๋ยหมักชีวภาพ และเพาะเลี้ยงไส้เดือน ที่ช่วยลดการใช้สารเคมีในการเพาะปลูก และช่วยกำจัดขยะอินทรีย์ในโครงการฯ, บริษัท บางจากคอร์ปอเรชั่น จำกัด (มหาชน) สนับสนุนการจัดแสดงโรงสีข้าวกิ่งแก้ว ซึ่งเป็นเครื่องจักรต้นแบบที่ไม่ซับซ้อนเหมาะแก่เกษตรกรรายย่อย ที่ย้ายมาจากโครงการส่วนพระองค์ สวนจิตรลดา รวมทั้งพัฒนาพื้นที่ให้เป็นต้นแบบการผลิตพลังงานทดแทน เพื่อการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม สามารถพึ่งพาตนเองได้อย่างยั่งยืน โดยจัดสร้างอาคารผลิตไบโอดีเซล และเพิ่มการผลิตไฟฟ้าจากพลังงานแสงอาทิตย์ แบบติดตั้งบนทุ่นลอยน้ำ เพิ่มเติมจากพลังงานจากกังหันลม ช่วยลดค่าใช้จ่ายด้านพลังงานไฟฟ้าได้เป็นอย่างดี

ผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ นำไปจำหน่ายที่ร้านค้าปลีกในโครงการ รวมถึงผลิตภัณฑ์ของโครงการส่วนพระองค์ สวนจิตรลดา และผลิตภัณฑ์แปรรูปทางการเกษตร สวนเขากระปุก เพื่อให้สมาชิก และผู้เยี่ยมชมโครงการฯ เลือกซื้อผลิตภัณฑ์คุณภาพ ในราคาย่อมเยา

โครงการชั่งหัวมัน เป็นอีกหนึ่งโครงการที่แสดงให้เห็นถึงพระอัจฉริยภาพและพระวิสัยทัศน์ของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ในด้านการเกษตรและการพัฒนาที่ยั่งยืน เป็นตัวอย่างการบริหารจัดการทรัพยากรแบบบูรณาการ โดยใช้ทรัพยากรที่มีอยู่ให้คุ้มค่าที่สุด ปัจจุบัน นอกจากจะเป็นแหล่งเรียนรู้ทางการเกษตรแล้ว ยังเป็นสถานที่ท่องเที่ยวเชิงธรรมชาติ อีกแห่งหนึ่งของจังหวัดเพชรบุรี