อธิบดีศาลอาญา เผย คดีอาชญากรรมออนไลน์พุ่งแซงคดียาเสพติด จ่อตั้งศูนย์คุ้มครองจากภัยออนไลน์

อธิบดีศาลอาญา เผย คดีอาชญากรรมออนไลน์พุ่งแซงคดียาเสพติด จ่อตั้งศูนย์คุ้มครองจากภัยออนไลน์ ชู ข้อบังคับประธานศาลฎีกา เน้นมาตรการรายงานตัว พิจารณาปล่อยชั่วคราว

วันนี้ (25 ธ.ค.68) ที่ศาลอาญา ถนนรัชดาภิเษก ห้องประชุมชั้น 10 คณะผู้บริหารศาลอาญาจัดกิจกรรมผู้บริหารศาลอาญาพบสื่อมวลชน โดยมี นายจีระพัฒน์ พันธุ์ทวี อธิบดีผู้พิพากษาศาลอาญา รวมทั้ง นายรัชชา สุทธิมา, นายวชิระ ทนินซ้อน, นายชยกมล เกษมสันต์ ณ อยุธยา รองอธิบดีผู้พิพากษาศาลอาญา, นายณัฐนันท์ ดุจดำเกิง  ผู้พิพากษาหัวหน้าแผนกคดียาเสพติดในศาลอาญา, นายรัฐวิชญ์ อริยพัชญ์พล ผู้พิพากษาหัวหน้าแผนกคดีอาชญากรรมทางเทคโนโลยีในศาลอาญา, น.ส.นภาวรรณ ขุนอักษร ผู้พิพากษาหัวหน้าแผนกคดีค้ามนุษย์ในศาลอาญา, นางเพ็ญวิภา ลอยกุลนันท์ เลขานุการศาลอาญา, นายสุริยัณห์ หงษ์วิไล โฆษกศาลยุติธรรม และ ผอ.ศาลอาญา ร่วมงาน

นายจีระพัฒน์ อธิบดีผู้พิพากษาศาลอาญา กล่าวว่า ภารกิจของศาลอาญาที่สำคัญคือการปกป้องสิทธิเสรีภาพของประชาชนควบคู่ไปกับการรักษาความสงบเรียบร้อย โดยทั้งสองด้านจะต้องดำเนินการให้สมดุลกัน ในการรักษาความสงบเรียบร้อยของสังคมกับเจ้าหน้าที่ของรัฐมุ่งที่จะปราบปรามอาชญากรรม เพื่อให้การนำผู้กระทำความผิดมาลงโทษได้อย่างรวดเร็วเป็นทฤษฎีของปราบอาชญากรรมหรือ Crime Control ส่วนในด้านการคุ้มครองสิทธิเสรีภาพของประชาชนจะเน้นกระบวนการที่ สอดคล้องกับหลักนิติธรรม คำนึงถึงสิทธิเสรีภาพของประชาชน เจ้าหน้าที่ของรัฐอาจจะมีจำกัดบ้าง หน้าที่ของศาลยุติธรรมคือการทำให้เกิดสมดุลของทั้งสองแนวคิด

นายจีระพัฒน์ กล่าวอีกว่า ที่ผ่านมาในปี 2568 ศาลอาญามีคำร้องขอปล่อยชั่วคราว 10,900 เรื่อง มากที่สุดในประเทศ ร้อยละของการปล่อยชั่วคราว เดิมภาพรวมจะอยู่ที่ 53-54 เปอร์เซ็นต์ แต่ในช่วง 3 เดือนที่ตนมาดำรงตำแหน่งตัวเลขการอนุญาตปล่อยชั่วคราวเขยิบขึ้นมาถึง 65 เปอร์เซ็นต์ มองเห็นถึงการคุ้มครองสิทธิเสรีภาพของประชาชน เหตุที่การปล่อยชั่วคราวสูงขึ้น เพราะศาลอาญานำมาตรการตามข้อบังคับของนายอดิศักดิ์ ตันติวงศ์ ประธานศาลฎีกา ว่าด้วยการปล่อยชั่วคราวมาใช้ให้มีรูปธรรมมากขึ้น ข้อบังคับไม่เน้นเรื่องการใช้หลักประกัน แต่เน้นในเรื่องกำหนดมาตรการรายงานตัว การห้ามเดินทางออกนอกประเทศ หรือการตั้งผู้กำกับดูแลหรือการใช้กำไลอีเอ็ม และการใช้หลักประกัน นอกจากนี้ ยังมีการปรับมาตรการใหม่คือการให้ผู้พิพากษาหัวหน้าคณะสามารถสั่งปล่อยชั่วคราวได้ ในคดีที่ไม่มีข้อยุ่งยากมาก เนื่องจากปัจจุบันมีคำร้องขอปล่อยชั่วคราวเฉลี่ย 80 - 90 คำร้องต่อวัน บางวันมีคำร้องขอปล่อยชั่วคราวกว่า 100 เรื่อง ทำให้ต้องรอคำสั่งปล่อยชั่วคราวถึง 18.00น. จึงปรับระบบให้ผู้พิพากษาสามารถสั่งให้มีความรวดเร็ว ประชาชนกลับบ้านได้เร็วขึ้น   

นายจีระพัฒน์ กล่าวต่อว่า การปล่อยชั่วคราวผู้ต้องหา หากศาลมีคำสั่งไม่อนุญาตก็จะถูกคุมตัวไปยังเรือนจำ ซึ่งจะมีราชทัณฑ์เป็นผู้ดูแล แต่ถ้าปล่อยชั่วคราวไปแล้วจะไม่มีใครดูแลเลย ผู้ต้องหาอาจจะคิดทำอะไร มีความคับข้องใจ หรือเสียใจซึ่งอาจจะทำอะไรที่ไม่ถูกกฎหมายอีก เพราะฉะนั้นแนวคิดตรงนี้จึงใช้คลินิกให้คำปรึกษาจิตสังคม เพื่อเติมช่องว่าง เมื่อปล่อยชั่วคราวแล้วจะให้นักจิตวิทยาหรือนักสังคมสงเคราะห์ให้คำปรึกษาแก่ผู้ต้องหา เพื่อศึกษาสาเหตุของการกระทำและให้คิดใคร่ครวญถึงการกระทำที่ทำไปผิดถูกหรือไม่ หากเกิดความสำนึกผู้ต้องหาหรือจำเลยอาจจะเยียวยาให้กับผู้เสียหาย และมีแนวความคิดในการดูแลผู้เสียหายด้วย และในอนาคตจะมีการสร้างระบบใหม่ ผู้เสียหายในคดีก็อาจจะใช้คลินิกจิตสังคมด้วยเช่นกัน

ด้านนายรัชชา กล่าวเสริมว่า เรื่องคลินิกจิตสังคมก่อนจะมีการปล่อยชั่วคราว ศาลอาญาจะมีแบบประเมินความเสี่ยงให้เจ้าหน้าที่ลงไปประเมินความเสี่ยง จะมีคำถามเป็นหลักวิชาการเมื่อพิจารณาจากการประเมินความเสี่ยงว่าอาจจะไปก่อเหตุซ้ำ จึงมีการปรึกษาว่าจะต้องมีการตั้งผู้กำกับดูแลเพื่อไม่ให้กระทำความผิดซ้ำหรือก่อเหตุอื่น ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของการคุ้มครองผู้เสียหายด้วย

ด้านนายสุริยัณห์ กล่าวว่า ศาลอาญาใช้วิธีการตั้งผู้กำกับดูแล และตั้งผู้ให้คำปรึกษาคลินิกจิตสังคม ทำให้ได้ผลทั้งสองทางคือตัวจำเลย หรือผู้ต้องหา ในการเข้าสู่กระบวนการสัมภาษณ์จากนักจิตวิทยา โดยทำการแก้ไขด้วยตัวเอง และกำกับดูแลตัวผู้ต้องหาด้วย หลักในการพิจารณาต้องดูว่ามีเหตุยุ่งเหยิงกับพยานหลักฐานหรือไม่ หรือจะไปก่อเหตุอื่นอีกหือไม่ เช่นเดียวกับคดีอาญาอื่นๆ ในแต่ละคดีมีความแตกต่างกัน บางครั้งขึ้นอยู่กับความเสียหาย หรือผู้เกี่ยวข้องในคดีที่แต่ละรายอาจจะโดนข้อหาที่แตกต่างกัน ศาลอาญาจะต้องพิจารณาเป็นรายบุคคลว่ามีโอกาสจะไปยุ่งเหยิงกับพยานหลักฐานหรือไม่ เพื่อดูเรื่องสิทธิเสรีภาพ ขณะเดียวกันในความปลอดภัยต่อสังคมจากการปล่อยชั่วคราวมีหรือไม่ ก็อยู่ในเกณฑ์พิจารณาด้วย เป็นหลักที่ศาลอาญาพยายามทำให้สมดุลระหว่างการคุ้มครองสิทธิผู้ต้องหา และฝ่ายผู้เสียหาย ศาลอาญาเป็นตัวอย่างของศาลยุติธรรมทั่วประเทศในการใช้คลินิกจิตสังคมตั้งแต่ปี 2565 คลินิกดังกล่าวเปิดเป็นระบบทั้งประเทศ มีการดำเนินการอย่างต่อเนื่อง เพียงแต่อาจจะไม่เป็นที่แพร่หลายต่อประชาชน ทุกคนที่เป็นผู้ต้องหาเข้ามาศาลแล้ว จะต้องดูแลเท่ากันไม่มีใครพิเศษไปกว่าใคร

นายจีระพัฒน์ กล่าวอีกว่า ในปี 2568 มีคดีรับใหม่เข้ามา 13,000 คดี โดยปกติจะเป็นคดียาเสพติด แต่ในระยะหลังปัญหาสังคมมีคดีอาชญากรรมทางเทคโนโลยีสูงขึ้นมากกว่าคดียาเสพติด เราจะแก้ปัญหานี้อย่างไรในเมื่อ ศาลอาญามีส่วนร่วมในการพิจารณาคดี ตนได้ปรึกษากับผู้พิพากษาหัวหน้าแผนกว่าให้จัดตั้งศูนย์คุ้มครองความปลอดภัยของประชาชนจากภัยออนไลน์ ที่ได้รับผลกระทบจากเว็บไซต์ผิดกฎหมาย สแกมเมอร์ เว็บพนันออนไลน์ และเว็บไซต์ที่กระทบต่อความมั่นคง ความสงบเรียบร้อย จะให้น้ำหนักการยกระดับคุ้มครองสิทธิเสรีภาพให้ประชาชนปลอดภัยจากภัยออนไลน์