ในความคิดของคนทั่วๆ ไป เมื่อพูดถึงเกษตรบนที่สูง หลายคนจะนึกถึงภูเขาหัวโล้น โล่งเตียน ถูกคนพื้นที่สูงแผ้วถางป่า ทำไร่เลื่อนลอย แต่เมื่อทีมข่าวกรีนรีพอร์ต ลงพื้นที่อำเภออุ้มผาง จังหวัดตากแล้ว ลืมภาพภูเขาหัวโล้นไปเลย
ชาวกะเหรี่ยงที่นี่ มีวิถีการใช้ที่ดินทำกินอย่างอนุรักษ์ ชีวิตอย่างเรียบง่าย ไม่บุกรุกป่า ไม่ทำลายป่า ไม่ทำไร่เลื่อนลอย
วิธีทำการเกษตรของชาวกระเหรี่ยงกลุ่มนี้ ยึดหลักการปลูกพืชหมุนเวียน ไม่ตัดต้นไม้ ไม่แผ้วถางหน้าดิน ไม่ใช้สารเคมี แต่สามารถปลูกข้าว พืชผักสวนครัวอยู่ใต้ร่มเงาของต้นไม้ใหญ่ได้อย่างงอกงาม แถมดินยังชุ่มชื้น แร่ธาตุในดินอุดมสมบูรณ์ไปด้วยปุ๋ยจากใบไม้ ไม่ทำลายสิ่งแวดล้อม
ผิดกับการทำไร่เลื่อนลอย ที่ต้องตัดไม้ทำลายป่า ใช้สารเคมี ทำให้ดินเสื่อมสภาพ ต้นไม้เติบโตไม่ได้อีก พื้นที่ส่วนใหญ่จึงถูกปล่อยทิ้งร้าง
วิถีชีวิตที่นี่ อยู่รวมกันอย่างแบบแบ่งปัน ช่วยกันเพาะปลูกพืช แบ่งกันกิน แบ่งกันใช้ ใช้ที่ดินทำกินร่วมกัน รู้จักใช้ประโยชน์จากดินที่อุดมสมบูรณ์ ด้วยการวนกลับมาใช้ประโยชน์ได้อีก
แต่การหมุนเวียนปลูกพืช กำลังมีปัญหา เพราะไปขัดกับแนวทางจัดสรรคที่ดินทำกินให้กับเกษตรกรบนที่ราบสูง ต้องให้ปลูกพืชต่อเนื่อง ทำให้การปลูกพืชหมุนเวียน ไม่เข้าเงื่อนไข ไม่ได้รับจัดสรรที่ดินทำกินให้
ทุกวันนี้ชาวกะเหรี่ยงที่นี่ ไม่ได้รับจัดสรรที่ดิน ทั้งๆ ที่ทำการเกษตรแบบอนุรักษ์ ต่างจากกลุ่มที่ทำไร่เลื่อนลอย แผ้วถางป่า ปลูกพืชได้ต่อเนื่องทั้งปีกลับได้รับจัดสรรที่ดินทำกินกันไปแล้ว ชาวกะเหรี่ยงที่นี่ต่างกลุ้มใจ ถามหาความถูกต้องและเป็นไปได้มั้ย ที่รัฐบาลจะทบทวนแนวทางจัดสรรที่ดินทำกินใหม่
ถึงแม้วันนี้พวกเขายังไม่ได้รับจัดสรรที่ดินทำกิน แต่พวกเขาก็ไม่ย่อท้อขอยึดมั่น การปลูกพืชหมุนเวียน ดูแลดินและป่าต่อไป เพราะพวกเขาตระหนักดีว่าผืนดินผืนป่าที่อุดมสมบูรณ์ ช่วยให้วิถีชีวิตคนอยู่กับป่าได้อย่างยาวนาน...แล้วกลับมาพบกันใหม่ เพราะปัญหาสิ่งแวดล้อม รอไม่ได้
